Álles wat je moet weten over hallux valgus
Bijgewerkt op 22 maart 2024 | Auteur: GerdaEen hallux valgus kan een lastige en pijnlijke aandoening zijn. Sommige mensen schamen zich voor hun grote teen die zo schuin naar binnen staat gedraaid. Want het voelt je misschien niet prettig, zeker niet in een paar sandalen. Maar het dragen van dichte schoenen kan natuurlijk ook pijnlijk zijn. Wat zijn oorzaken van een hallux valgus? Waarom komt het vaker voor bij vrouwen? En vooral: wat helpt écht?
Wat is hallux valgus?
Een begrijpelijke vraag: wat is hallux valgus nu eigenlijk? Hallux valgus is latijn voor ‘grote teen’. De term ‘valgus’ geeft aan dat deze teen een standsafwijking heeft in de richting van de andere tenen. De teen staat dus scheef. Dit heet: de valgusstand. De oorzaak is dat één of meer middenvoetsbeentjes schuin staan ten opzichte van de grote teen. Hierdoor ontstaat er een knobbel aan de buitenkant van die teen. Zo’n knobbel heet een bunion. Die zit altijd aan de zijkant van je teen en dus niet bovenop.
Klachten van een hallux valgus
Veel mensen met een hallux valgus hebben nergens last van. Bij een milde hallux valgus zijn de klachten vaak gering. Je kunt nog in je gewone schoenen. Wordt de standsafwijking van de grote teen groter, en dus ook de bunion, dan kunnen de klachten toenemen. De bunion drukt tegen de schoen aan. Dat voelt niet fijn. Bij aanhoudende druk kunnen de huid en het onderliggende weefsel om het bot heen ontsteken. Je kunt blaren, eelt of wonden krijgen op de knobbel. Ook andere tenen kunnen in de verdrukking raken of zelfs over elkaar staan. Zeker niet fijn!
Een gevolg is ook dat de grote teen minder goed kan buigen. Dan gaat jouw voet anders afwikkelen. Dat kan gevolgen hebben voor je de hele lijf: van je voet en enkel en heup tot en met je schouders en nek. Een juiste behandeling is van belang dus.
Zo ontstaat een hallux valgus
Het is nog steeds niet duidelijk hoe een hallux valgus ontstaat. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol. Vaak is de aandoening familiair. Dan lijkt de hallux valgus erfelijk. Je kunt dit soms al op relatief jonge leeftijd zien. Ook mensen met reumatische gewrichtsontstekingen lopen meer risico op een hallux valgus. Leeftijd speelt eveneens een rol: de teen gaat in de loop van het leven vaak steeds schever staan. Een oorzaak van hallux valgus uit het verleden is het langdurige dragen van te krappe en te spitse schoenen.
Waarom komt hallux valgus vaker voor bij vrouwen dan bij mannen?
Vrouwen hebben veel vaker een hallux valgus dan mannen. Dat heeft er misschien mee te maken dat vrouwen schoenen dragen die minder goed zijn voor je voeten. Je moet hierbij vooral denken aan schoenen met hoge hakken. Want daarbij ligt de druk volledig op je voorvoet. Ook beweegt de grote teen daardoor minder goed.
Hoe stelt de arts de diagnose hallux valgus?
Je hebt pijn in het gewricht van de grote teen. Dikheid, roodheid, temperatuur en pijn zijn de kenmerken van een ontsteking. Denk je dat je een hallux valgus hebt? Ga dan eerst naar de huisarts. Die verwijst je dan door naar een registerpodoloog of een specialist in het ziekenhuis. Die herkent de hallux valgus door het lichamelijk onderzoek. Een röntgenfoto geeft absolute zekerheid. De registerpodoloog adviseert wat je kunt doen om de pijn te verlichten.
Wat te doen bij beginnende hallux valgus?
Draag goede schoenen, die passen bij de vorm en lengte van je voeten. Je kunt ermee beginnen om je schoenen te laten oprekken bij een schoenmaker. Je tenen hebben dan meer ruimte. Helpt dat niet meer? Kies dan voor bredere schoenen van een zachter leer of een zacht, elastisch bovenwerk. Let erop dat er geen stiksels over de plaats van de bunion lopen.
Draag zo weinig mogelijk schoenen met hoge hakken. Bij schoenen met een hoge hak komt er veel druk op de voorvoet en buigen je tenen te ver door. Ook heeft zo’n schoen meestal een smalle en spits toelopende voorkant.
Wat helpt écht tegen hallux valgus?
Een hallux valgus voorkomen? Dat kan helaas niet. Maar als je niets doet, krijg je wel steeds meer klachten. Dat komt omdat de standsafwijzing van het middenvoetsbeentje steeds groter wordt. Wat helpt écht tegen een hallux valgus? Dat lees je hieronder:
Draag goede schoenen
We kunnen het niet vaak genoeg benadrukken: goede schoenen zijn het allerbelangrijk. Dat kan enorm helpen om je klachten te verminderen. We vertelden al over het belang van goed passende schoenen waarin je tenen alle ruimte hebben. Maar wist je dat er ook hallux valgus schoenen zijn? Die hebben een aparte inzet op de plek van de bunion, zonder stiknaden. Er is meer ruimte voor de bunion, en minder druk en wrijving. Door de stijvere zool en de naar boven afgeronde neus buigt je voorvoet minder door bij het lopen. Ook dit vermindert de pijn.
Vraag om op maat gemaakte orthopedische schoenen
Is de standsafwijking van de grote teen te groot en vindt je geen schoenen meer die geschikt zijn voor je voet? Dan kan het nodig zijn om aangepaste schoenen te laten maken. Deze schoenen zijn volledig op maat gemaakt en hebben een perfecte pasvorm. Een orthopedisch chirurg kan (semi)orthopedische schoenen voorschrijven. Ze worden dan vergoed door een ziektekostenverzekeraar, maar alleen op verwijzing van een orthopedisch chirurg.
Kan hallux valgus genezen zonder operatie?
Nee, dat kan helaas niet. Je kunt wel proberen om de klachten zo veel mogelijk te beperken. Maar de bunion verdwijnt niet meer vanzelf. Heb je er erg veel last van en hindert het je in je dagelijkse leven? Dan kan je een operatie overwegen. Kies voor een orthopedisch chirurg in een gespecialiseerde kliniek waar ze deze operatie dagelijks doen. Zo’n chirurg kan ook het best inschatten welke operatietechniek in jouw geval het best is.
Pijn verminderen van hallux valgus
Niet fijn, pijnlijke voeten. Gelukkig zijn er hulpmiddelen om de pijn van een hallux valgus te verminderen. We noemden al goede schoenen. En je kunt nog meer doen. We geven je 4 tips:
- De meest voor de hand liggende tip: vermijd te strakke of te smalle schoenen.
- Een siliconen hulpstukje verlicht de druk en wrijving tussen de grote teen en de tweede teen. Je kunt deze orthese gewoon in je schoen dragen. Tenminste, als de schoen aan de voorkant genoeg ruimte heeft. Let wel: zo’n hulpstukje zorgt er niet voor dat je grote teen rechter gaat staan. Want de grote teen wint altijd. Hij laat zich niet corrigeren met een hulpmiddel. Helaas.
- Een hallux valgus schild is gemaakt van silicone en beschermt de knobbel. Het vermindert de wrijving met de schoen. Dit verlicht de pijn. Ook voor dit hulpmiddel is het belangrijk dat je voldoende ruimte hebt voorin je schoen, want zo’n beschermer neemt ook ruimte in.
- Een ijskompres helpt om de pijn en zwelling te verminderen. Let op: leg het kompres nooit direct op de huid, maar leg altijd een doekje tussen de huid en het coldpack. Dit voorkomt blaarvorming of beschadiging van de huid.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Rien van der Vleuten. Hij is registerpodoloog en zorgschoenspecialist bij Podopraktijk De Kempen in Hapert.
